Książka, o której nieustannie myślę od kilku dni. Nie pierwsza i nie ostatnia przeczytana przeze mnie opowieść o ludziach, którzy zostali wplatani w wir historii. Ta jednak dotyczy wydarzeń, które przetrwały głównie w ludzkiej pamięci, dość słabo udokumentowanych i wyciągniętych na światło dzienne przez autorkę po stu latach. Ogromne podziękowania dla Anety Prymaka-Oniszk za determinację w dochodzeniu do prawdy, za ciekawość losów swojej babci i jej sąsiadów, za uporządkowanie wiedzy na temat bieżeństwa. Lektura „Bieżeństwa 1915” ze względu […]
Tag: historia XX w.
Magdalena Majcher: Doktórka od familoków
Właśnie wróciłam z mojej wakacyjnej wyprawy rowerowej, podczas której jeden dzień krążyłam po Katowicach. Te fragmenty miasta, które widziałam ku mojemu zdziwieniu były bardzo zielone, co oznacza że moje wyobrażenie o czarnym Śląsku okazało się stereotypem. O tym, że jednak nie jest tak optymistycznie przekonałam się tuż po powrocie i przeczytaniu „Doktórki od familoków”. To szalenie przejmująca opowieść o kobiecie, która wbrew różnym przeciwnościom zawalczyła o lepszy byt swoich szopienickich pacjentów. Jolanta Wadowska – Król była pediatrą […]
Katarzyna Zyskowska: Nocami krzyczą sarny
Od przeczytania opowieści o Kamilu Baczyńskim i najbliższych mu kobietach przyglądałam się książkom Katarzyny Zyskowskiej z wielka uwagą. Uznałam, że autorka „Szklanych ptaków” nie zaproponuje czytelnikom czegoś bezwartościowego i szczęśliwie nie pomyliłam się w oczekiwaniach. „Nocami krzyczą sarny” to wielowątkowa powieść, której akcja toczy się na Dolnym Śląsku. Miejsce ma znaczenie, bo autorka wraca w niej do czasów, gdy mieszkańcami tych terenów byli Niemcy. Bohaterki to trzy kobiety, których los oczywiście się splata, a opowieść o nich […]
Sven Lindqvist: Wytępić całe to bydło. Wyprawa do źródeł kolonialnego terroru i ludobójstwa. Terra nullius. Podróż przez ziemię niczyją
Sven Lindqvist otwiera czytelnikom oczy na mnóstwo spraw, odnajduje korelacje pomiędzy zjawiskami, cytuje naukowców, analizuje dzieła literackie, przemierza dziesiątki kilometrów, żeby dojść do smutnych konstatacji, że ten świat jednak zwariował i podporządkowany jest tym nielicznym, którzy dzierżą władzę czyli mają pieniądze i broń. Dowodzi tego w dwóch swoich książkach i chociaż dotyczą one źródeł kolonialnego terroru i ludobójstwa, to niestety problemy, o których pisze nie są przeszłością. To bardzo erudycyjna lektura […]
Amor Towles: Dżentelmen w Moskwie
Miękka wersja historii życia w porewolucyjnym Związku Radzieckim, nieśpieszna, elegancka w treści i w formie. To i zaleta i zarzut. Dla tych, którzy nie chcą mieć koszmarów związanych z rewolucyjnym terrorem, dyktaturą partii, Hołodomorem, stalinizacją ZSRR, a równocześnie są gotowi na powieść z historią w tle i jej przenikaniem w życie bohaterów to idealne rozwiązanie. Tych, którzy oczekują od tej powieści dużej ilości informacji odsyłam do literatury faktu oraz wspomnień ludzi, którzy przeżyli gehennę w nowej rosyjskiej rzeczywistości. Bohater powieści […]
Walter Kempowski: Wszystko na darmo
Mam z tą powieścią problem. Wiem, że jest to nadal niezwykle ważna książka pokazująca gehennę wysiedleń z perspektywy „zwykłych” ludzi i tych świadectw, szczególnie tak przekrojowych jak w książce „Wszystko na darmo”, nie ma aż tak wielu. Równocześnie ja już nieco ich czytałam i było w tych opowieściach coś czego nie ma w prozie Kempowskiego czyli zazwyczaj udawało mi się w nie zaangażować i emocjonalnie związać z ich bohaterami. Mam pełną świadomość, że autor uczynił tę prozę beznamiętną, bo miało to uwypuklić, że przyzwolenie […]
Melchior Wańkowicz: Na tropach Smętka
„Tłukę się” czytelniczo po tym pograniczu nieustannie. Rzadko omijam książki, które dotyczą podobnych tematów wydawane aktualnie, a zdarza się jak z Wańkowiczem, że wracam i do ” staroci”. „Na tropach Smętka” niestety nieco się zestarzało. Nie znam korzeni powstania tego reportażu, ale z treści zakładam że było pisane z tezą. Autor z większym lub mniejszym skutkiem próbuje przekonać czytelnika, że Prusy Wschodnie to teren rdzennych jego mieszkańców, przekupionych, zastraszonych, którzy w plebiscycie […]
Kateřina Tučková: Boginie z Žítkovej
Książka, co do której miałam spore oczekiwania, więc jej pewne niedociągnięcia bardzo mnie zaskoczyły. Trochę to powieść historyczna, trochę para dokument i chyba właśnie tej sporej ilości wiedzy się nie spodziewałam. Wygląda na to, że autorka nie mogła się zdecydować, czy popularyzować informacje naukowe oparte na badaniach głównej bohaterki czy skupić się na fabularnej opowieści. Dora Idesová jest etnografką a równocześnie potomkinią fascynujących kobiet z pogranicza Moraw i Słowacji. Mieszkanki Žítkovej znane były […]
Sabina Waszut: Rozdroża, W obcym domu, Zielony byfyj
Jest taki znamienny fragment i w tej książce i w serialu, który równolegle oglądam. Piszę tutaj o „Rojście”, gdzie jeden z bohaterów, którego dotyczą filmowe retrospekcje opowiadające o tym co się z nim działo w trakcie wojny i tuż po niej, Witold Wanycz musi podjąć decyzję, czy podążyć za swoją trudną miłością, czy pozostać tam gdzie jest. W serialu młody chłopak wybiera drogę, której chyba po latach żałuje. Sophie, chociaż Niemka, nie opuszcza (wbrew powojennej gehennie) Śląska […]
Jarosław Kurski: Dziady i dybuki. Opowieść dygresyjna.
Płynęłam z tą opowieścią przez kilka dni i nawet nie bardzo przerażała mnie jej długość, czasem nadmierne szczegóły czy większe skupienie na wybranych postaciach. Niewątpliwie znaczenie miało to, że pięknie przeczytał ją dla mnie Andrzej Seweryn. To faktycznie dygresyjna opowieść o rodzinie autora, który po wnikliwych i pracochłonnych poszukiwaniach opisuje losy swoich bliskich. Przystąpiłam do lektury bez żadnych oczekiwań i wiedzy o autorze. To pozwoliło mi na radość z książki bez tych obciążeń i nadal pozostaję lekko oniemiała nad tytaniczną […]