Anna Fryczkowska zauroczyła mnie „Cyrkówką Marianną” i jak tylko pojawiły się informacje o jej nowej powieści to ucieszyłam się ogromnie. Gdy było wiadomo, że na pierwszym tomie się nie skończy, to i radość była podwójna. Teraz już mogę napisać, że uzasadniona.
„Saga o ludziach ziemi” pięknie się wpisuje w nurt ludowy, tak bardzo ostatnio popularny i czytanie jej tuż po „Chłopkach” było dobrą decyzją. Autorka powtarza w wywiadach, że książka inspirowana była pamiętnikami jej dziadka i ojca. Pozazdrościć tych opowieści, bo one i talent gawędziarski Anny Fryczkowskiej, dały nam udaną sagę sięgającą dwustu lat wstecz.
Świetnym zabiegiem jest uczynienie narratorami większości bohaterów powieści, ponieważ ten wielogłos urozmaica, pokazuje różne punkty widzenia i tłumaczy często zachowania postaci. W pierwszej części przenosimy się do Naczachowa, gdzie Hanka i Antek zaczynają swoje wspólne życie. Nie jest ono łatwe, bo wieś pańszczyźniana i trudno w tym trudzie i znoju znaleźć czas na coś więcej niż pracę. To opowieść o włościanach, ich zwyczajach, tradycjach, wierzeniach, ale w głównej mierze o ludziach pełnych sprzeczności, poddanych różnym pokusom i próbującym żyć wbrew przeciwnościom godnie. „Czas rumianku” opowiada o potomkach naczachowskich gospodarzy. Przenoszą się do wsi czynszowej, gdzie ich sąsiadami są Olendrzy i pomimo, że trud pracy na roli nie jest mniejszy, to praca w własnym gospodarstwie daje im nadzieję na lepszy los. Tak jak w chłopskich biografiach niewiele zmieniają wydarzenia, które są cezurami dla szlachty, tak samo znacznie nie polepsza się los wiejskich kobiet, które nie muszą pracować na pańskim. Wszystkie te zjawiska opisuje Fryczkowska, gdy pisze o rodzinie Józwiaków. Mieszkańcy kujawskich wiosek okazują się ciekawi tego co za opłotkami ich miejscowości ( szczególnie Janek ), ale nadal żyją w świecie pełnym zabobonów, gdzie pleban jest ważną postacią.
Autorka porusza wiele wątków, które pojawiają się w pracy Joanny Kuciel-Frydryszak: kupczenie gospodarskimi córkami, agresji wobec dzieci, emigracji zarobkowej, przemocy wobec chłopek ( i chłopów), wykorzystywania seksualnego i wiele innych. Wszystko to jednak wplecione w wydarzenia powieściowe, jest elementem życia, które toczy się w Naczachowie i Sokołowie. Książka w pewnym sensie okazuje się syntezą „Chłopek”. Cały czas jednak z pierwszego planu nie znikają nam Józwiakowie z emocjami, które nimi targają, ich codziennym znojem, narodzinami, śmiercią, chorobami, uprzedzeniami, nienawiścią, miłościami i przyjaźniami. Epicki fresk o polskiej wsi, pozbawiony patosu, napisany pięknym językiem i co najważniejsze budzący sporo emocji, fascynujący w swojej przypisanej porom roku powtarzalności i interesujący ze względu na niepowtarzalność Józwiaków. Ja chcę czytać o nich więcej i mam nadzieję, że autorka da się namówić na ciąg dalszy.
Fryczkowska Anna. Saga o ludziach ziemi. Wpatrzeni w niebo. W.A.B., 2023
Cykl: Saga o ludziach ziemi (tom 1)
Lektor: Anna Gzyra
Fryczkowska Anna. Saga o ludziach ziemi. Czas rumianku. W.A.B., 2023
Cykl: Saga o ludziach ziemi (tom 2)
Lektor: Anna Gzyra