Jak dla mnie to książka, którą powinna przeczytać każda kobieta, bo głównie pań dotyczy i w portretach kilkunastu bohaterek można odnaleźć sporo osobistych historii i doświadczeń. Nie należy jej jednak jedynie traktować jako manifest feministyczny, chociaż porusza wiele ważnych kwestii. No i niesamowite jest to jak to jest napisane i przetłumaczone. Ja także dołączam do tych, którzy wygłaszają peany pochwalne dla Agi Zano.
Każda opowieść to osobna historia, która się zazębia z pozostałymi. Tytułowe dziewczyny, kobiety, inne to wielowymiarowe, wyraziste postaci. Ich losy determinuje płeć, kolor skóry, orientacja seksualna. Truizmem jest twierdzenie, że w dzisiejszych czasach to wszystko nie ma znaczenia. Opowieści Bernardine Evaristo dotykają najintymniejszych obszarów i stanowią świetną bazę do rozmowy. I żeby była jasność autorka nie biegnie bez opamiętania w tłumie wojujących feministek. To przekrój różnych postaw opisanych z wielką empatią i tolerancją. Ja jakbym miała wskazać jeden wspólny element feministyczny w tej lekturze, to napisałabym mało oryginalnie, że w tej książce siła jest kobietą. Zresztą w tej powieści mężczyźni faktycznie są tłem. Tłem jest też Wielka Brytania, ta współczesna i ta sprzed kilkudziesięciu lat, której rzeczywistość autorka swobodnie komentuje. I potrafi to świetnie robić z perspektywy każdej z swoich dwunastu bohaterek.
Autorka poprzez nieużywanie znaków interpunkcyjnych pozwoliła czytelnikowi na zupełnie samodzielną interpretację tekstu i o dziwo ten zabieg okazał się genialny. Uwypuklił charakterystyczną dla konkretnych bohaterów melodię języka i cechy im przypisane. Było to trafione także, dlatego że bohaterowie powieści mają różne korzenie i chyba łatwiej było sobie zobrazować postaci bez postawionej w odpowiednim miejscu kropki.
Niezwykle ważna książka, ale nie „napuszona”, przeintelektualizowana. Być może ze względu jak jest napisana trzeba będzie się w nią wgryźć, może czasem można żałować, że autorka nie pogłębiła portretów bohaterek ale zdecydowanie lektura obowiązkowa.
Evaristo Bernardine. Dziewczyna, kobieta, inna. Wydawnictwo Poznańskie, 2021
Tłumaczenie: Aga Zano