Nie zorientowałam się, że lepiej czytać ten cykl nie w kolejności wychodzenia powieści, ale rozpoczynając od ” Nocy w Berlinie”. Nie było to jakąś wielką przeszkodą, bo każdą część można potraktować jak osobną historię, ale dla tych co będą rozpoczynać lekturę to być może ważna podpowiedź.
„Trylogia niemiecka” to opowieść, która rozpoczyna się w latach dwudziestych, a kończy po wojnie. Mamy tu perspektywę kilkorga bohaterów na tle tego co wydarzyło się w hitlerowskich Niemczech. Bohaterami tomu pierwszego są głównie niemieccy Żydzi próbujący egzystować w trakcie narastającego terroru. Druga część dotyczy niemożliwej relacji między Polką, uciekinierką z obozu i jej wybawcą Niemcem. Trzecia to gehenna powrotu do kraju trójki ludzi: przymusowego robotnika, chorego chłopca po obozie koncentracyjnym oraz pokiereszowanej przez wojnę kobiety.
Ja dość regularnie czytam książki krążące wokół tych tematów i od razu napiszę, że dla czytelników mniej zdeterminowanych niż ja, którzy nie sięgają po reportaże i wspomnienia, to bardzo dobry cykl obrazujący historię społeczną Trzeciej Rzeszy. Najcenniejszy jest właśnie wspomniany już kalejdoskop postaw i różne perspektywy bohaterów. Towarzysząc im w ich zmaganiach łatwiej nam czasem zrozumieć wybory ich rówieśników i mechanizmy, które dotyczyły ich działań. Oglądamy świat sprzed kilkudziesięciu lat oczami zwykłych ludzi, którzy zostali wplątani w trybiki historii. Bezcenny w tych opowieściach jest ( napiszę to po raz kolejny) brak czarnobiałej narracji. Ja osobiście też po raz pierwszy od dłuższego czasu poczułam, że poprawność polityczna, wybaczenie krzywd i wszystko to co dzieje się kilkadziesiąt lat po wydarzeniach to jedno, a nieakceptowanie zbrodniczych systemów i wskazywanie winnych to drugie. Chcę napisać, że opowieść porusza przyzwoleniem społecznym na zło i konsekwencjami tego zaniechania.
To jednak nie tylko książki ważne ze względu na tło wydarzeń. To powieści o emocjach. Są wielkie miłości, przyjaźń. W pierwszej części autor pokazał Berlin z całym jego kolorytem sprzed dojścia nazistów do władzy. Coś dla lubiących serial „Babilon Berlin”. Jest w tych opowieściach morze brudu, cierpienia i zła, ale jest też dużo nadziei wynikającej z ludzkich postaw. Nadal chyba niewiele jest takich opowieści z pogranicza literatury pięknej i popularnej dotyczących tych czasów, tak głęboko osadzonych w realiach tego okresu i pokazujących losy ludzkie nie jak „papkę”, którą nam serwują teraz wydawnictwa. Przejmujące.
Fantastycznie przeczytane przez Janusza Zadurę.
Kozera Grzegorz. Noc w Berlinie. Dobra Literatura, 2018
Trylogia niemiecka (tom 1)
Lektor: Janusz Zadura
Kozera Grzegorz. Berlin, późne lato. Dobra Literatura, 2013
Trylogia niemiecka (tom 2)
Lektor: Janusz Zadura
Kozera Grzegorz. Króliki Pana Boga. Dobra Literatura, 2015
Trylogia niemiecka (tom 3)
Lektor: Janusz Zadura