Książka pisana przez Polkę mieszkającą w Norwegii dla czytelnika z tego kraju. Myślę, że to ważna informacja, bo u polskich odbiorców budzi sporo skrajnych emocji. Ja jestem na tak, ale nie całkiem bezkrytycznie.
Zakładam, że miała ona za zadanie otworzyć umysły i serca Norwegów na problem rasizmu wobec mniejszości narodowych w ich kraju, głównie pochodzących z mojej ojczyzny. Piszę głównie, bo autorka wskazywała przykłady dyskryminacji przywołując własne doświadczenia lub przeżycia innych znanych lub mniej znanych krajan. Nie wiem czy ta „próba” jest wystarczająca, czy to cały przekrój zjawiska które opisała, ale sadzę że jest tego wystarczająco, by poruszyć sumienia ( górnolotnie!), tych do których tekst był skierowany, a przynajmniej zasygnalizować problem.
Książka napisana po norwesku, jak potwierdziła to sama Ewa Sapieżyńska: jest bardziej lapidarna, nie ma w niej różnych kodów kulturowych, gier słownych. W ten sposób być może stała się bardziej uniwersalna. Mnie jednak najbardziej cieszyły w niej wspomnienia autorki, pewnie dlatego że były też często zbieżne z tym co sama pamiętam. Ja też mam w swojej biografii ” saksowy epizod norweski” i sporo podobnych przemyśleń i obserwacji. Był on jednak tak dawno i tak krótki, że zapamiętałam głównie piękno tego kraju, ciekawość naszych studenckich marzeń jednych z naszych niesamowitych pracodawców i mnóstwo szalonych anegdot. Ta przygoda dziejąca się dużo wcześniej niż to o czym pisze autorka, potwierdziła jednak, że tak jak w każdym społeczeństwie i w Norwegii mamy mnóstwo postaw wobec „obcych”. Dla polskiego czytelnika być może lekkim szokiem będzie, że dzieje się to w kraju stereotypowo postrzeganym jako jedno z najbardziej otwartych państw.
Podsumowując. Świetnie, że książka dociera do Norwegów i uświadamia, że zachowania dyskryminacyjne to aktualny problem. Stała się, też lustrem i może być pretekstem do dyskusji o sytuacji Ukraińców w Polsce. Uznanie jej za reportaż jest chyba raczej nadużyciem. Zadanie dla mnie, sprawdzić jak rezonuje w Norwegii w rozmowie z zaprzyjaźnionymi Polkami mieszkającymi tam od lat.
Sapieżyńska Ewa . Nie jestem twoim Polakiem. Reportaż z Norwegii. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2023
Tłumaczenie: Ilona Wiśniewska