O, jakie to było cudne! Kolejny raz podziękowania dla dziewczyn z grupy czytelniczej. Gdyby nie ich pochlebne recenzje, pewnie bym przegapiła tę książkę. I byłaby to wielka strata.
Przez większą część powieści, świadomie nie sprawdzając, zastanawiałam się czy główna bohaterka to wymysł autorki. Wyjaśnia się to w finale, napisano też o tym na okładce. Nie chcąc wiedzieć, nie zaglądajcie.
Marianna Razik to wiejska dziewczyna, która przed II wojną światową zdążyła „liznąć” warszawskiego bruku jako służąca i pomoc dentystki. Wojnę przeżyła w swojej rodzinnej wiosce, z epizodem pracy na robotach przymusowych, brzemiennym w skutki.
Po wojnie los sprowadza do jej miejscowości mężczyznę, który na zawsze zmieni jej egzystencję. Miłość do niego oraz ich włóczęgowski styl życia to coś co okazało się dla niej najważniejszym etapem jej biografii. W wieku dojrzałym Marissa kolejny raz zmienia profesję, zostaje malarką, a jej prace często nawiązują do występów cyrku, który stworzyła z przedwojennym atletą.
Wędrują wspólnie po Polsce powiatowej i jej obserwacje oraz przemyślenia to fantastyczny obraz tych czasów. To też, pomimo sztafażu sprzed kilkudziesięciu lat, bardzo współczesna, mądra powieść między innymi o roli kobiety. To piękna opowieść o ciepłej, otwartej, lubiącej się śmiać i dzielić się radością dziewczynie. I, żeby było jasne jej droga nie zawsze była usłana różami. Bezdomność, straty bliskich nie oznaczały jednak u niej zamknięcia na drugiego człowieka.
Autorka świetnie pokazała proces jaki przechodzi bohaterka. Czytamy o tym jak jej praca, dążenie do partnerstwa w związku, krystalizują jej poglądy. Z wiejskiej, podporządkowanej tradycjom i zwyczajom dziewczyny staje się świadomą swoich praw kobietą. Oczywiście miały na to wpływ okoliczności zewnętrzne, ale siła tej postaci bierze się z niej samej. Marianna to odważna kobieta, która dąży do spełnienie swoich marzeń, realizuje się w sztuce i ma coś, co staroświecko się nazywa „kręgosłupem moralnym”. Ta książka nieco stylizowana na gawędę, dotykająca realiów powojennych jest na wskroś uniwersalną opowieścią o życiu. Nie przegapcie jej, bo to ważna i piękna powieść.
Fryczkowska Anna. Cyrkówka Marianna. Świat Książki, 2020